Η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων στην Ελλάδα έχει διαχρονικά κοστίσει τη ζωή σε χιλιάδες δεσποζόμενα, αδέσποτα και άγρια ζώα. Κάποια από αυτά, μάλιστα, προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις και από την εθνική νομοθεσία. Η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων χαρακτηρίζεται ως έγκλημα και απαγορεύεται από μια σειρά Ευρωπαϊκών Οδηγιών και Ελληνικών Νόμων. Το φαινόμενο, όμως, αυτό συνεχίζει μέχρι και σήμερα να απειλεί με άμεση ή έμμεση θανάτωση, έναν μεγάλο αριθμό ειδών της πανίδας, αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο.

Η Ελλάδα εξακολουθεί να μην διαθέτει αποτελεσματικό κανονιστικό πλαίσιο διαχείρισης της κατάστασης αυτής, με αποτέλεσμα να βρίσκεται υπόλογη έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης με κίνδυνο την παραπομπή της στο Δικαστή­ριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αποστολή αιτιολογημένης γνώμης, Παράβαση με Αρ. 2013/4154).

Όπως διαπιστώνει και ο Συνήγορος του Πολίτη σε σχετικό πόρισμά του (Νοέμβριος 2016), η επιτυχής αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτεί την επίλυση μιας σειράς κρατικών, διοικητικών και νομικών δυσλειτουργιών, μεταξύ αυ­τών και τη δέσμευση για εφαρμογή προληπτικών μέτρων.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Πανεπιστήμιο Κρήτης-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (ΠΚ-ΜΦΙΚ) και η Ομάδα Εργασίας Ενάντια στα Δηλητηριασμένα Δολώματα, προτείνουν μέσω του προσχεδίου της «Εθνικής Στρατηγικής για την Κα­ταπολέμηση της Παράνομης Χρήσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων» που κατέθεσαν στο ΥΠΕΝ και το ΥΠΑΑΤ (Αρ. Πρωτ. 16/209, 30/12/2016,) τη δημιουργία Ομάδων Σκύλων Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων, οι οποίες τόσο από τη διεθνή όσο και από την Ελληνική εμπειρία, αποτελούν αποτελεσματικό εργαλείο πρόληψης δηλητηρί­ασης οικόσιτων και άγριων ειδών ζώων.

Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα επιχειρούν τέσσερα (4) ειδικά εκπαιδευμένα στην ανίχνευση δηλητηριασμένων δο­λωμάτων σκυλιά, με τα δύο από αυτά να καλύπτουν την περιοχή της Κρήτης. Η Κρητική Ομάδα Σκύλων Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων (ΚΟΣ), ήδη στον πρώτο χρόνο δραστηριοποίησής της (Ιούλιος 2016 – Ιούνιος 2017), έχει απομακρύνει από την ύπαιθρο του νησιού περισσότερα από 200 δηλητηριασμένα δολώματα και 90 νεκρά πιθα­νά δηλητηριασμένα ζώα, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν ίδιου αριθμού εστίες δευτερογενούς δηλητηρία­σης, διπλασιάζοντας έτσι εν δυνάμει τον αριθμό των θυμάτων μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα.

Η μέχρι σήμερα εμπειρία του ΠΚ-ΜΦΙΚ, της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και του WWF Ελλάς, που συντο­νίζουν και λειτουργούν τις συγκεκριμένες ομάδες στην Ελλάδα, επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητά τους ως προς την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, όχι όμως και ως προς την πρόληψη διάπραξης του εγκλήματος της παράνομης χρήσης ή της δίωξης του υπευθύνου.

Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της λειτουργίας της ΚΟΣ δείχνουν πως η αλληλεπικάλυψη αρμοδιοτήτων των υπηρε­σιών, η έλλειψη οικονομικών και υλικοτεχνικών πόρων και η ελλιπής ενημέρωση και εκπαίδευση των υπηρεσιακών στελεχών, δυσχεραίνει την απόδοση των ομάδων αυτών στο έργο τους, αποδυναμώνει το προανακριτικό έργο και εντέλει καθιστά, στις πλείστες των περιπτώσεων, αδύνατη την ποινική δίωξη των παρανομούντων.