Η συσσώρευση των οικολογικών προβλημάτων ως συνέπεια της ραγδαίας διεθνούς οικονομικής ανάπτυξης των προηγούμενων δεκαετιών, οδήγησε στην ανάγκη διεκδίκησης της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και της οριοθέτησης της ανθρώπινης παρέμβασης σε αυτό. Η διαμόρφωση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής και του θεσμικού πλαισίου προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος αποτέλεσε συνέπεια τουλάχιστον δύο παραγόντων. Αφενός αναπτύχθηκαν ισχυρά περιβαλλοντικά κινήματα από την δεκαετία του ’60 στον αντίποδα των εφαρμοζόμενων πολιτικών, αλλά και ως απόρροια της εμφά- νισης του φαινομένου της οικολογικής κρίσης και της κλιματικής αλλαγής. Αφετέρου η οικονομική ολοκλήρωση απαιτούσε έναν ενιαίο χώρο λειτουργίας των αγορών και έθεσε κοινούς κανόνες στην παραγωγή και στην διαχείριση των φυσικών πόρων. Για την Ελλάδα που υπολειπόταν σε θεσμούς και διοικητικές δομές με άξονα την περιβαλλο- ντική προστασία, ενώ παράλληλα το μοντέλο ανάπτυξης -μεταπολεμικά και ιδιαίτερα μεταπολιτευτικά- στηρίχθηκε στη σπατάλη των φυσικών πόρων, το ευρωπαϊκό πλαίσιο έθεσε νέες βάσεις για την περιβαλλοντική διαχείριση διαφόρων ζητημάτων. Οι οικολογικές καταστροφές και η περιβαλλοντική παραβατικότητα απειλούν όχι μόνο τα ίδια τα οικοσυστήματα αλλά και τις ανθρώπινες κοινωνίες καθαυτές, τις δραστηριότητες και την αναπαραγωγή τους. Αποτελούν απο- δεδειγμένο κόστος για την κοινωνία και δεν είναι κοινωνικά ουδέτερες. Το επαρκές θεσμικό πλαίσιο, η χάραξη και η εφαρμογή περιβαλλοντικής πολιτικής και η αποτελεσματική περιβαλλοντική προστασία αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις διασφάλισης της κοινωνικής και οικονομικής ισότητας. Σε αυτό το πλαίσιο η υιοθέτηση της αρχής της προφύλαξης και η θεσμοθέτηση της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» επαναπροσδιορίζουν την περιβαλλοντική προστασία ως μοχλό κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης. Αποδίδεται όχι μόνο η ευθύνη, αλλά και το κόστος των μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης στους φορείς, η δραστηριότητα των οποίων προκαλεί περιβαλλοντική ζημία. Η εισαγωγή της περιβαλλοντικής ευθύνης στο δίκαιο της χώρας αποσκοπεί στην απονομή δικαιοσύνης στα ζητήματα περιβάλλοντος και στα δικαιώματα αποζημίωσης για ζημιές στο νερό, στο έδαφος και στην βιοποικιλότητα. Ακόμα ενισχύεται η λήψη μέτρων πρόληψης για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου της περιβαλλοντικής ζημιάς και ενθαρρύνεται η συμμετοχή των πολιτών σε θέματα περιβαλλοντικής ευθύνης. Σήμερα βρισκόμαστε στο σημείο που είναι αναγκαία η επαναχάραξη οικονομικής και αναπτυξιακής πολιτικής για την χώρα στο πλαίσιο του οικολογικού μετασχηματισμού της παραγωγής και κατανάλωσης. Η Ελλάδα διαθέτει ένα μοναδικό φυσικό περιβάλλον που προσδίδει αξία στο σύνολο της παραγωγικής διαδικασίας, σε κάθε κλάδο της οι- κονομίας. Η οικολογικά ορθή αξιοποίηση αυτού του φυσικού διαθεσίμου, η προστασία και η αποτελεσματική παρα- κολούθηση και ο έλεγχος, αποτελούν μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης. Ως εκ τούτου η διαφύλαξη του περιβαλλοντικού πλούτου και των φυσικών πόρων μπορεί να αποτελέσει την ραχοκοκαλιά και το πλαίσιο αναφοράς μιας ανθρωποκε- ντρικής οικονομίας.