Με το Π.Δ. 148/2009 προσαρμόστηκε η ελληνική νομοθεσία στην Οδηγία 2004/35/ΕΚ για την Περιβαλλοντική Ευθύ­νη. Παρότι το ελληνικό νομοθέτημα οδεύει προς την πρώτη δεκαετία της ισχύος του, δεν έχουν τύχει οι διατάξεις του μέχρι σήμερα ιδιαίτερης επεξεργασίας από τα δικαστήρια, διότι στην πράξη διαπιστώνονται ακόμα σοβαρά προβλήματα στην εφαρμογή του θεσμού, που αφορά, αφενός, την πλημμελή κατανόηση της λειτουργίας του μέσα στο σύγχρονο διοικητικό μηχανισμό και, αφετέρου, στο ότι πολλοί αγνοούν ακόμη και την ύπαρξή του. Συνεπώς, δεν προκαλεί έκπληξη η περιορισμένη ενεργοποίησή της και ο μικρός αριθμός υποθέσεων στην ελληνική έννομη τάξη που εμπίπτουν στο ως άνω σύστημα περιβαλλοντικής ευθύνης.

Ενόψει αυτών των δεδομένων, στην παρούσα εισήγηση θα εξετασθούν καταρχάς οι επιλογές του εθνικού νομοθέτη κατά τη μεταφορά των ρυθμίσεων της Οδηγίας. Ειδικότερα, θα αναλυθούν οι προβλέψεις στις οποίες ο εθνικός νομοθέτης ήταν περισσότερο προοδευτικός από τον ενωσιακό υιοθετώντας ρυθμίσεις πέραν του ελάχιστου ορίου που επιτάσσει το ευρωπαϊκό νομοθέτημα. Ενδεικτικά, η διεύρυνση του προστατευτικού πεδίου με την ένταξη σε αυτό και των φυσικών οικοτόπων και των προστατευόμενων ειδών που έχουν χαρακτηρισθεί ως τέτοια από τις εθνικές ρυθμίσεις (άρθρο 3 παρ. 3, γ’ του Π.Δ. 148/2009) και η θέσπιση αντικειμενικής ευθύνης σε κάθε περίπτωση, δηλαδή ακόμα και για δραστηριότητες που δεν εμπίπτουν στο Παράρτημα ΙΙΙ και προκαλούν ή απειλούν να προκα­λέσουν περιβαλλοντική ζημία σε προστατευόμενα είδη και φυσικούς οικοτόπους (άρθρο 4 παρ. 1 στοιχ. β’ του Π.Δ. 148/2009).

Περαιτέρω, έμφαση θα δοθεί στη νομολογία του ΣτΕ για την περιβαλλοντική ευθύνη, δεδομένου πως παρά τη με­ταφορά της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ και τη θεωρητική επεξεργασία της στην ελληνική έννομη τάξη, η ερμηνευτική εξειδίκευση του Π.Δ. 148/2009 από την πλευρά της νομολογίας είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Πιο συγκεκριμένα, θα παρουσιασθούν οι εξής αποφάσεις, οι οποίες συνδέονται με τη νομοθεσία περί περιβαλλοντικής ευθύνης κι έχουν μέχρι σήμερα συζητηθεί ενώπιον του ΣτΕ: η σειρά αποφάσεων ΣτΕ 3974-3978/2010 (επταμ.), η οποία αφορά την περίπτωση της ρύπανσης στην περιοχή του Ασωπού ποταμού στη Βοιωτία, οι αποφάσεις ΣτΕ 551/2015 (επταμ.) και ΣτΕ 1492/2013 (επταμ.), οι οποίες αφορούν τις εγκατάστασεις μεταλλείων χρυσού στη Χαλκιδική και οι αποφά­σεις ΣτΕ 975-976/2015 (επταμ.) σχετικά με περιπτώσεις μακροχρόνιων ρυπάνσεων στους Δήμους Οινοφύτων και Μεσσαπίας.