Οι πανίσχυρες κεφαλαιουχικές ενώσεις που ασκούν την επιχειρηματική τους δράση λ.χ. στο κύκλωμα της παρα­γωγής ενέργειας, στη βαριά βιομηχανία και στη χημική βιομηχανία απαιτούν και συνήθως επιβάλλουν τόσο την απεριόριστη χρήση των επιλεγόμενων ως λιγότερο δαπανηρών πρώτων υλών στις παραγωγικές τους λειτουργίες όσο και την ανεξέλεγκτη αξιοποίηση των τεχνολογικών μεθόδων για την επεξεργασία τους που επιτυγχάνουν με το μικρότερο κόστος την εκπλήρωση των οικονομικών τους στόχων.

Έτσι μια σειρά περιβαλλοντικών κινδύνων, μερικοί από τους οποίους προσέλαβαν τα τελευταία χρόνια μέγεθος πλανητικής απειλής, συναρτώνται άμεσα με την άρνηση των πολυεθνικών επιχειρήσεων που ελέγχουν ή διαχειρί­ζονται το παγκόσμιο κύκλωμα βιομηχανικής παραγωγής να περιορίσουν τη χρήση ρυπογόνων τεχνολογιών και να υιοθετήσουν φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους στις παραγωγικές τους δραστηριότητες.

Το περιβάλλον κατατάσσεται στο εθνικό μας δίκαιο μεταξύ των κοινωνικών αγαθών κεφαλαιώδους σημασίας ιδίως μετά την ανάδειξη της προστασίας του στο Σύνταγμα της Ελλάδος, ήδη από το 1975, ως υποχρέωσης του κράτους.

Η εκπλήρωση της συνταγματικής επιταγής στη νομοθετική πρακτική από πλευράς ποινικού δικαίου υλοποιείται στα βασικά νομοθετήματα που καθορίζουν τη σύγχρονη πορεία του δικαίου του περιβάλλοντος στη χώρα μας. Ει­δικότερα, πέραν του βασικού θεσμικού πλαισίου που τέθηκε σε ισχύ με το ν. 1650/1986, η ποινικού χαρακτήρα προστασία ενσωματώνεται στο εκάστοτε προβλεπόμενο κυρωτικό πλαίσιο των σχετικών ρυθμίσεων.

Όσον αφορά στις ποινικές διατάξεις του ν. 1650/1986, λόγω των ουσιαστικών αλλαγών που υπέστησαν από το ν. 4042/2012, θα εξεταστούν στο πλαίσιο των τροποποιήσεων που εισήγαγε ο τελευταίος. Στα βασικά χαρακτηριστι­κά των τροποποιήσεων που εισάγει ο νέος νόμος περιλαμβάνονται αφενός οι αυστηρότερες ποινικές κυρώσεις κατά των παραβατών της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και αφετέρου η διεύρυνση των αξιόποινων παραβατικών συμπεριφορών.

Η ποινική προστασία του περιβάλλοντος εμπλουτίζεται περαιτέρω με το ν. 4037/2012 που θεσπίζει ειδικές ποινι­κές διατάξεις για τη ρύπανση από πλοία. Πρόκειται για ένα νομοθέτημα με διευρυμένη ισχύ των ποινικών διατάξε­ών του αφού εφαρμόζονται σε όλες τις πράξεις ρύπανσης από πλοία, είτε αυτές τελούνται στα εσωτερικά ύδατα κράτους-μέλους, είτε στα στενά που χρησιμοποιούνται για τη διεθνή ναυσιπλοΐα, είτε στην ανοικτή θάλασσα.

Συμπερασματικά εκτιμάται ότι αναμφισβήτητα αποτελούν θετικό δείγμα γραφής οι νομοθετικές μεταβολές που επιφέρουν οι ποινικές διατάξεις του ν. 4037/2012 και ιδίως του ν. 4042/2012 για την βελτίωση της αποτελεσματι­κότητας της περιβαλλοντικής προστασίας. Ασφαλώς δεν αρκεί μόνο η ενεργοποίηση του ποινικού δικαίου για τη βελτίωση της παρεχόμενης προστασίας στα περιβαλλοντικά αγαθά. Ιδιαίτερη βαρύτητα για την επίτευξη αυτού του στόχου αποκτά η διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης σε ευρύτατα λαϊκά στρώματα αλλά και στην εκάστοτε πολιτική εξουσία στη βάση της διαχρονικής γνώσης ότι το περιβάλλον αποτελεί θεμελιώδη όρο διατήρησης της ζωής στον πλανήτη.