Η παρακολούθηση των εξελίξεων στο περιβαλλοντικό δίκαιο είναι από τις βασικές δραστηριότητες του έργου LIFE Natura Themis.

Τόσο οι εταίροι του προγράμματος όσο και τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, ενημερώνονται συνεχώς για τις αλλαγές στο νομικό πλαίσιο που αφορά στη διατήρηση του περιβάλλοντος, της βιοποικιλότητας, στην εφαρμογή των βασικών Οδηγιών που υποστηρίζουν θεσμικά το Δίκτυο των Προστατευόμενων Περιοχών της Ευρώπης (NATURA 2000) αλλά και για την παραγωγή άλλων νομικών κειμένων που επηρεάζουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο την περιβαλλοντική προστασία.

Στο πλαίσιο αυτό δημοσιοποιούμε την Έκθεση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (Τμήμα Γεωργίας – Αγροτικής Ανάπτυξης, Περιβάλλον) για την Αξιολόγηση της Οδηγίας για το περιβαλλοντικό έγκλημα, ΝΑΤ/767, η οποία ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2019.

Οι στόχοι της Οδηγίας για το περιβαλλοντικό έγκλημα είναι να συνεισφέρει στην αποτελεσματικότερη προστασία του περιβάλλοντος και στην πλήρη εφαρμογή της υφιστάμενης περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ένωσης μέσω του ποινικού δικαίου, να εξασφαλίσει ίσους όρους ανταγωνισμού στα κράτη μέλη μέσω της προσέγγισης των ποινικών αδικημάτων και να εξασφαλίσει αποτρεπτικές κυρώσεις και συνολικά συστήματα κυρώσεων σε όλα τα κράτη μέλη.

Η οδηγία για το περιβαλλοντικό έγκλημα ποινικοποιεί τις σοβαρές παραβιάσεις πάνω από 60 νομικών μέσων στον περιβαλλοντικό τομέα, τα οποία απαριθμούνται σε δύο παραρτήματα στην Οδηγία (οι περιβαλλοντικοί τομείς που καλύπτονται αφορούν, για παράδειγμα, την εμπορία παρανόμων αποβλήτων, την παραγωγή και επεξεργασία επικίνδυνων υλικών, τη ρύπανση του νερού και του αέρα, τον υδροφόρο ορίζοντα, τις γεωργικές εκτάσεις, την άγρια ζωή).

Αναλυτικότερα η Οδηγία είναι διαθέσιμη στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32008L0099&from=EN

Τα συμπεράσματα της Έκθεσης αξιολόγησης, που καλύπτει την περίοδο 2011- 2018 και εξετάζει εκθέσεις από 5 κράτη μέλη (Γαλλία, Τσεχία, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Φινλανδία) συνοψίζονται στα ακόλουθα:

Να αναθεωρηθεί η Οδηγία και να βελτιωθεί με βάση:

• τις πιο πρόσφατες συνθήκες της ΕΕ που επιτρέπουν την επιβολή κυρώσεων,
• νέα είδη εγκληματικής συμπεριφοράς, ιδίως το περιβαλλοντικό έγκλημα στον κυβερνοχώρο,
• μέτρα σχετικά με τις ποινικές διαδικασίες και την περιβαλλοντική ζημία,
• τη δημιουργία γενικού αδικήματος θέσης του περιβάλλοντος σε κίνδυνο,
• μεγαλύτερη διασυνοριακή συνεργασία,
• μόνιμο διάλογο μεταξύ των δημοσίων αρχών και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών,
• την εφαρμογή ίδιου βαθμού ευθύνης των επιχειρήσεων σε όλες τις χώρες όπου δραστηριοποιούνται,
• κλίμακα ελάχιστων κυρώσεων για φυσικά και νομικά πρόσωπα.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επίσης, κρίνει χρήσιμο:

• Να δημιουργηθούν αστυνομικές μονάδες ειδικευμένες σε θέματα περιβαλλοντικού εγκλήματος σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, οι οποίες θα διεξάγουν ανεξάρτητες έρευνες.

• Να λειτουργήσουν ειδικά δικαστήρια με περιβαλλοντική εμπειρογνωμοσύνη.
• Να προβλεφθεί συνδρομή της ειδικευμένης αστυνομικής μονάδας στο ειδικευμένο δικαστήριο κυρίως για τον καθορισμό και την παρακολούθηση επανορθωτικών μέτρων.
• Να καταρτιστούν οι δικαστές και να συσταθούν ειδικευμένα όργανα για περιβαλλοντικά εγκλήματα.
• Να εισαχθούν ή να βελτιωθούν οι προϋποθέσεις για συλλογικές αγωγές από θύματα περιβαλλοντικής ζημίας.
• Να συνυπολογιστούν τα περιβαλλοντικά ζητήματα στο Ευρωπαϊκό Νέο Σύμφωνο για τους Καταναλωτές.

Μεταξύ άλλων προτείνεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει μεθοδολογία για την αντιμετώπιση ή δίωξη δραστών περιβαλλοντικών εγκλημάτων με ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες υπό το πρίσμα των σωρευτικών επιπτώσεων του εγκλήματος σε περισσότερα κράτη μέλη (π.χ. σκάνδαλο Dieselgate), για κοινή δίωξη ταυτόχρονα σε περισσότερες χώρες.

Στην Έκθεση τονίζεται ότι σκοπός της Οδηγίας είναι παράλληλα να εξασφαλίσει ίσους όρους ανταγωνισμού στα κράτη μέλη με την προσέγγιση των ποινικών αδικημάτων την εξασφάλιση αποτρεπτικών κυρώσεων και συνολικά συστήματα κυρώσεων στα κράτη μέλη.

Η σύνοψη της Έκθεσης είναι διαθέσιμη στην παρούσα ανάρτηση, σε μορφή pdf.